حادثه خبر نمی‌کند؛ پزشک خود باشید

 

کمک های اولیه در حوادث 

دست تان را بریده‌اید و مثل باران از زخمش خون می‌بارد و نمی‌دانید چه کار کنید؟ موقع دم کردن چای خودتان را سوزانده‌اید و از درد به خود می‌پیچید؟ زنبور نیشتان زده و گردش و تفریح زهرمارتان شده است؟ برای ورزش صبحگاهی به پارک جنگلی رفته‌اید و سگی گازتان گرفته و نمی‌دانید چه کار کنید؟ ناگهان پایتان پیچ خورده و احساس درد زیادی دارید؟ همه اینها اتفاقات ناخوشایندی است که ممکن است هر یک از ما یک یا چند بار در طول زندگی آنها را تجربه کرده باشیم اما چند نفر از ما طرز برخورد با این حوادث را می‌دانیم؟ اینکه در مواجهه با حادثه بدانیم چه کاری انجام دهیم یک مهارت است، مهارتی که اگر آن را بلد نیستید خواندن این مطلب را برای فرا گرفتن به شما توصیه می‌کنم. 

اگر دست تان را بریده اید:

اولین کاری که باید انجام دهید: بلافاصله حوله یا دستمال تمیزی که دم دست تان است با یک گاز استریل بردارید و روی زخم بگذارید. سعی کنید آن را کمی‌ روی زخم فشار دهید. اگر محل بریدگی در عضوی از بدن مانند دست یا پایتان قرار دارد، حتما آن عضو را بالاتر از سطح قلب تان قرار دهید. با این کار موجب می‌شوید شدت خون ریزی‌تان کاهش پیدا کند و یک پانسمان طبیعی به وسیله لخته شدن خون محل بریدگی روی زخم ایجاد شود. توجه داشته باشید که اگر لخته خشک شده را دستکاری کنید، احتمال خون‌ریزی دوباره هم وجود خواهد داشت. 

چگونگی برخورد با عضو آسیب دیده: اگر رنگ خون‌تان روشن و هنگام بریدگی خون با شدت جاری شده است،‌ احتمال دارد که سرخرگ‌تان را بریده باشید. برای کم کردن سرعت و مقدار خونریزی، این روش پیشنهادی را به طور دقیق انجام دهید. برای مثال اگر دست تان را بریده اید، کمی‌خون محل بریدگی را پاک کنید تا بتوانید محل زخم را پیدا کنید، سپس آن ناحیه از دست تان را به موازات بازویتان، بالاتر از آرنج، قرار دهید. زخم را با انگشت شست یا کف دست محکم فشار دهید. اگر بریدگی‌تان خیلی عمقی است و می‌توانید درون زخم را به راحتی ببینید، سعی کنید دو سر بریدگی را با دست دیگرتان بگیرید و به هم نزدیک کنید و تا زمانی که خود را به درمانگاه می‌رسانید آن را در همان حالت نگاه دارید. 

در چه صورت با 115 تماس بگیرید: اگر خون ریزی شما شدید باشد، ‌یعنی اگر حدود 560 گرم خون که تقریبا به اندازه یک بطری نیم لیتری است را از دست داده‌اید یا اگر احساس تشنگی و سرما می‌کنید یا اینکه هم خون زیادی از دست داده‌اید و هم تشنه و سردتان است، ممکن است دچار شوک شوید. در این حالت بهترین کار این است که بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. سعی کنید بدون اضطراب و وحشت کارهایی را انجام دهید که به کاهش شدت و مقدار خون ریزی تان کمک می‌کنند. متوقف کردن کامل یک خون ریزی شدید ممکن است حتی تا 20 دقیقه هم طول بکشد. 

 خطای رایج: گذاشتن صابون داخل زخم! با کارهای بچه‌گانه موجب بدتر شدن زخمتان نشوید. بهتر است محل بریدگی را دو ثانیه زیر شیر آب بگیرید، سپس آن را با بتادین ضد عفونی و بعد پانسمان کنید، روز بعد پانسمان را باز کنید و محل بریدگی را ببینید. اگر دردتان بیشتر یا اطراف ناحیه بریده شده قرمز، متورم، داغ یا چرکی شده بود، به معنی این است که زخمتان عفونت کرده و در این وضعیت بهترین کار مراجعه به درمانگاه است. 

وقتی دیدی که سوختی

اولین کاری که باید انجام دهید: اگر محل سوختگی کمتر از 8 سانتی‌متر است، پنج دقیقه آن را زیر آب خنک نگه دارید. اگر پوست‌تان تاول نزده و سیاه و کبود نشده است ( اینها علایم جدی سوختگی‌های شدید هستند) می‌توانید برای کاهش درد دو عدد استامینوفن یا ایبوپروفن بخورید و محل سوختگی را در معرض هوای آزاد قرار دهید. فورا کرم‌های ضد عفونی کننده را روی محل سوختگی نمالید. حداقل یک ساعت یا تا خنک شدن پوست تان صبر کنید. وقتی التهاب سوختگی از بین رفت، با مالیدن مقداری پماد آنتی بیوتیک از عفونی شدن محل ضایعه جلوگیری کنید. استفاده از آب و صابونی ملایم هم می‌تواند در موارد اضطراری کمک کننده باشد. 

چگونگی برخورد با عضو آسیب دیده: در صورت تاول زدن پوست، شما دچار سوختگی نوع دوم یا درجه دوم شده اید که این درجه از سوختگی اساسا جدی است اما اگر محل سوختگی کمتر از یک کف دست باشد،‌ می‌توانید خودتان در منزل به مداوای آن بپردازید. فقط توجه داشته باشید که هرگز تاول را نترکانید و روی آن کرم نمالید. بهتر است تاول را با یک گاز استریل یا چسبی نازک بپوشانید. 

در چه صورت با 115 تماس بگیرید: اگر دیدید که پوست تان برآمده و سیاه شده ، دچار سوختگی درجه سه شده اید. تا زمانی که منتظر رسیدن ماموران اورژانس هستید، محل سوختگی تان را در آب سرد فرو نکنید، زیرا این کار ممکن است به شوک یا هیپوترمیا، منجر شود. مطمئن شوید که هیچ لباس یا شیء سوخته ای روی محل سوختگی شما نچسبد. در غیر این صورت با متخصصان همکاری کنید تا لباس های سوخته چسبیده به زخمتان را از آن جدا کنند. 

خطای رایج: گذاشتن یخ روی هر نوع سوختگی. این کار اشتباه است، چون همان طور که گفته شد ممکن است به وخیم تر شدن محل ضایعه بینجامد. شما می‌توانید برای کاهش سوزش و درد روی محل سوختگی آبی ولرم با دمایی حدود 20 درجه سانتی گراد یا حتی کمی‌ بیشتر، بریزید. 

اگر دچار گاز گرفتگی شدید

اولین کاری را که باید انجام دهید: چه قدر زخم محل گازگرفتگی عمیق است؟ اگر پوست تان فقط کمی‌ساییده شده یا به طور سطحی خراشیده یا چنگ زده شده است، نیازی به مراجعه به پزشک ندارید. هر چه زخم عمیق تر باشد، خطر ایجاد عفونت هم بیشتر می‌شود اما در زخم های سطحی امکان عفونت بسیار کم است. برای اینکه بتوانید سریع از نفوذ میکروب به خونتان جلوگیری کنید،‌ بهتر است بلافاصله پس از گاز گرفتگی محل زخم شده را زیر شیر آب سرد بشویید، سپس منطقه ضایعه دیده را با چسب بپوشانید و برای اینکه مطمئن شوید که عفونت نکرده است،‌پس از چند ساعت چسب را باز و زخم را بررسی کنید. 

چگونگی برخورد با عضو آسیب دیده: اگر دندان‌ها در پوست‌تان فرو رفته باشد، داستان فرق می‌کند. این حالت بسیار خطرناک است. فرو رفتن دندان‌های تیز و بلند سگ یا هر حیوان درنده دیگری می‌تواند انواع باکتری‌ها را به صورت عمیق وارد زخم تان کند و این باکتری‌ها هم به سادگی در جایی دور از دسترس در بدن‌تان رشد می‌کنند و عوارض فراوانی را در پی خواهند داشت. برای شسشوی زخم می‌توانید از آب سرد استفاده کنید اما بهترین اقدام از طرف شما مراجعه به یک مرکز درمانی است چون زخم شما ممکن است مستعد عفونی شدن باشد و با مراجعه به یک پزشک و شستشوی زخم به وسیله او می‌توانید از عفونت ضایعه جلوگیری کنید. همچنین برای جلوگیری از عفونت ممکن است نیاز به تجویز آنتی بیوتیک و چند بار شستشو با مواد ضد عفونی کننده باشد. 

در چه صورت با 115 تماس بگیرید:اگر حیوانی به دوست، فرزند یا همسرتان حمله کرد و او را گاز گرفت و وی را بسیار وحشت زده کرد و شما نتوانستید خون ریزی محل گاز گرفته شده را متوقف کنید یا تکه‌ای از پوست و گوشت او کنده شد، سریع با اورژانس تماس بگیرید. 

خطای رایج: از تزریق آمپول کزاز خودداری نکنید. بعضی از افراد چون در طول زندگی یک بار آمپول کزاز را تزریق کرده اند، فکر می‌کنند که تا آخر عمر از آن بی‌نیازند. در صورتی که اگر حیوانی شما را گاز گرفت و پنج سال است که آمپول کزاز نزده‌اید،‌ باید تا 72 ساعت پس از گاز گرفتگی حتما اقدام به دریافت آمپول کزاز نمایید. 

اگر حشره ای شما را نیش زد

اولین کاری که باید انجام دهید: وقتی که زنبوری شما را نیش می‌زند بویی تولید می‌کند که موجب جلب توجه و حمله دیگر زنبوران به شما می‌شود، پس بهتر است صورت و گردن تان را با لباس ، کت و یا هر چیز اضافه ای که تنتان است بپوشانید تا از شر حمله های احتمالی بعدی در امان بمانید. برای آرام شدن دردتان می‌توانید از انواع مسکن‌ها مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. لازم به ذکر است که پاشیدن بیکینگ پودر یا خنک کردن محل گزیدگی هم خیلی نمی‌تواند در بهبود دردتان موثرباشد. 

چگونگی برخورد با عضو آسیب دیده: ‌وقتی که نیش بلند و زهرآلود حشرات وارد پوست‌تان می‌شود و در آن باقی می‌ماند موجب می‌شود مقدار زیادی زهر در بدن تان آزاد شود. بنابراین نیش را با انگشت از پوست‌تان خارج کنید و اگر مقداری از آن باقی ماند، سعی کنید مقدار باقی مانده را به وسیله ناخن هایتان از پوست درآورید. همچنین می‌توانید با فشار دادن ناحیه گزیده شده، زهر وارد شده را خارج کنید و از ورود بیشتر زهر به بدنتان جلوگیری کنید. 

در چه صورت با 115 تماس بگیریم: اگر 20 بار یا بیشترگزیده شدید، محل گزیدگی را دور از نیش حشرات قرار دهید، آنها را بپوشانید، تا بیشترگزیده نشوید و کمتر آسیب ببینید. اگر احساس خفگی و تنگی نفس می‌کنید ممکن است به نیش آن حشره حساسیت داشته باشید که این مورد خیلی خطرناک است و اگر زود اقدام نکنید و با اورژانس تماس نگیرید امکان دارد خودتان را به کشتن دهید. 

خطای رایج: مکیدن محل نیش برای خارج کردن زهر از آن. این کار تنها سبب نفوذ بیشتر زهر به بدن و در نتیجه آسیب رسیدن و خطرات مغزی می‌شود. 

اگر پیچ خوردگی یا شکستگی اندام برایتان پیش آمد

اولین کاری که باید انجام دهید: چه دچار رگ به رگ شدن یا پیچ خوردگی شدید و چه دچار شکستگی، در هر صورت روی منطقه آسیب دیده مقداری یخ بگذارید. ( 10 دقیقه بگذارید، 10 دقیقه بردارید)، این کار را می‌توانید در روز اول یا روزهای پس از حادثه انجام دهید. برای درست کردن یک بسته محتوی یخ می‌توانید یخ های خرد شده را در نایلونی بریزید و آن را در حوله یا لباسی نازک بپیچید. اگر به راحتی توانستید مفصل یا استخوان آسیب دیده را تکان بدهید و بد شکلی چیز غیر عادی در آن ندیدید، ‌به احتمال زیاد دچار شکستگی نشده‌اید، پس محل آسیب دیده را خنک نگه دارید، کمی‌آن را بالا ببرید و برای کاهش یا جلوگیری از درد یک یا دو عدد مسکن بخورید و سر فرصت به پزشک مراجعه کنید. 

چگونگی برخورد با عضو آسیب دیده: اگر هنگام حادثه صدای بلندی از عضو آسیب دیده شنیدید یا شکل طبیعی اندام‌تان به هم خورد و احساس درد و ناراحتی زیادی داشتید، شک نکنید که دچار شکستگی شده‌اید. سعی کنید تا رسیدن به یک مرکز درمانی استخوان شکسته را ثابت نگه دارید و عضو آسیب‌دیده را چه دست‌تان باشد چه پایتان، بالاتر از سطح قلب تان قرار دهید. این کارموجب کاهش خون ریزی می‌شود.  

در چه صورت با 115 تماس بگیریم: اگر به راحتی می‌توانید استخوان شکسته را ببینید یا سوراخی در پوست تان ایجاد شده است، فورا با اورژانس تماس بگیرید. یک استخوان شکسته ممکن است به پارگی پوست‌تان منجر شود. سعی نکید خودسرانه کارهای پزشکی و اورژانسی برای خودتان انجام دهید یا اقدام به جا انداختن عضو شکسته کنید چون ممکن است این کار شما موجب دردسر‌های بیشتری هنگام جراحی شود. 

خطای رایج: اقدام به آتل بندی و ثابت نگهداشتن عضو شکسته شده به طور خودسر و طولانی مدت نکنید زیرا این کارتان موجب کج جوش خوردن استخوان و در نتیجه عوارض بعدی می‌شود. فقط در صورتی که در جایی هستید که امکان دسترسی به پزشک ندارید، به طور موقت و تا رسیدن به درمانگاه عضو آسیب دیده را به وسیله آتل بندی یا هر روش دیگری ثابت نگه دارید.