شهر زیبای گوگان در آذربایجانشرقی (زادگاه من)

 

به نقل از یادداشتهای آقای سید رامین اسبقی ، گوگان از دیدگاه تاریخ و جغرافی نویسان : هانری راولین سون (افسر انگلیسی در حدود سال 1254 هجری قمری) می نویسد: در دوره های خیلی قدیم ناحیه گوگان در ردیف مراکز بسیار زیبا و خرم آن روزگار بوده است و از چندین دهکده آباد و پیوسته به هم تشکیل شده است. روزبهی و ترقی گوگان را باید از آنجا قیاس و محاسبه کرد که معمولاً میزان مالیات هر خانواده 8 تا 9 تومان به پول روزگاران قاجاریه (شاهزاده عباس میرزا) بوده است.

این جغرافی دان آماری دقیق از باغها و وضعیت معاش گوگان ارائه نموده است و می گوید باغداران و بازرگانان در مقابل هر طناب زمین یا 96 ذرع مبلغ یک پناباد (ده شاهی و نصف یک ریال) به دولت مالیات می دادند.

چالز استوارت جغرافیدان و جهانگرد انگلیسی در سال 1251 قمری (1835 میلادی) به ایران آمده و اینگونه می نویسد: عطر گل سنجد به قدری در هوا آمیخته بود که هر مسافری را از خود بیخود می کرد ، هوا پاک و طرب افزا و آسمان صاف به محیط اطراف و دشت گوگان لطفی وصف ناپذیر بخشیده بود ، خاک زمینهای حاصلخیز و مستعد، آب کافی ، چشمه ها ، رودخانه ها و چاهها ، هوای معتدل ، فعالیت مردم گوگان ، همه و همه گوگان را به صورت یک منطقه زراعی در آورده بود. و یکی از مراکر کشاورزی ، باغداری و دامپروری آذربایجان محسوب می شود.

یاقوت حموی سیاح و جهانگرد رومی در باره گوگان می نویسد: ده نجیر جان یا اخیر جان (اخی جهان) یکی از روستاهای نزدیک گاوگان در 3 کیلومتری آن قرار دارد که درقدیم شاه نشین بود و خزانه شاه در حدود قوم باغی    (باغی نزدیک روستای فیروز سالار) به زیر خاک فرو رفته و پادشاه ترک آن دیار کرده است.

یکی از بزرگترین و قدیمی ترین روستاهای بخش ، روستای تیمورلو می باشد که بنابر شواهد و قراین و نقل قول قدما حدوداً 13 قرن سابقه تاریخی دارد. وجود سنگ نوشته های بزرگ در روستا و وجود قبرستان مجوسان در کنار قبرستان بزرگ روستا و نیز مقبره دو نفر از شهیدان صدر اسلام در اراضی بالوجای تیمورلو و حفاریهایی که در سطح روستا در عمق ده متری انجام شده و وجود سفالها و تنورها حاکی از این ادعاست که در اثر پس روی و پیشروی آب دریاچه ارومیه به دفعات مکرر زیر آب رفته و تخریب و بازسازی شده است.  

در زمان حمله مغول گوگان نیز مانند سایر شهرهای ایران مورد تجاوز و قتل و غارت قرار می گیرد ، در زمان هلاکو خان که شهر مراغه پایتخت ایلخانیان شده بود گوگان و دهستانهای اطراف آن به علت آب و هوای خوش و باغستانهای پر میوه جهت استراحت و خوشگذرانی مورد توجه خانان مغول قرار می گیرد . بعد از زوال ایلخانان به احتمال قوی خزائن خانان مغول پای کوه قزل داغ در میان دره ای به خاک سپرده می شود.

 

چشمه آب شور واقع در کوه قزل داغ گوگان 

 

صحنه ای از مراسم عزاداری عاشورای حسینی در شهر گوگان